Αισθητική και ηθική του πολέμου

Συνήθως στην σημερινή εποχή ως Αισθητική ορίζεται η συμμετοχή κάποιου στο Ωραίο. Δηλαδή η διάθεση και δράση του να υπηρετήσει την ομορφιά, να ζήσει μέσα της ,να την αφήσει να μπει στην ζωή και καθημερινότητα του.


Επίσης πάλι συνηθίζεται σημερα να διαφοροποιειται η Αισθητική της Ηθικής καθότι σε αυτήν την τελευταία αποδίδεται περισσότερο ένας ρόλος αναζήτησης του ” Τι πρέπει να κανω” η “με ποιο τρόπο να το κανω”.


Αυτός ο διαχωρισμός Αισθητικής -Ηθικής, ειδικά στους καιρούς που ζούμε ,οδηγεί την πρώτη να παγιδεύεται σε παιχνίδια εικόνας του Ωραίου , να μετατρέπεται σε ντεκορατίφ ομορφιά  συχνά μακριά από την ουσία της ζωής, της οποίας το βάθος αφήνεται στο πεδίο της δεύτερης. Κοντολογίς μια Ηθική δίχως Αισθητική μπορεί να φέρει αποτελέσματα που δεν ωφελούν τους Ανθρώπους. Όπως για παράδειγμα ο πόλεμος. Πρόκειται για μια πραγματικότητα δίχως ομορφιά γεμάτη βία κι αίμα. Και βλέπω ναρχονται τα ειρωνικά χαμόγελα των “ρεαλιστων: τι μας λες κ. Δαββέτα όταν πρέπει να κάνουμε πόλεμο να τον κάνουμε. Είναι θέμα επιβίωσης επιμένουν.


Κι απαντω: ναι όταν ο πόλεμος έχει τα στοιχεία της αυτοάμυνας τότε ναι. Αν και πάλι τ’αποτελεσματα του είναι το αντίθετο της Αισθητικής. Γιατί Αισθητική του αίματος και του εγκλήματος δεν υπάρχει. Ο πόλεμος είναι το τέλος της Αισθητικής.


Όταν όμως πάμε εμείς γυρεύοντας για μαζικό πόλεμο όπως στην Ουκρανία ( βλέπε, αποτυχημένος πρόεδρος της Γαλλιας) η παλαιότερα αλλού (Ιράκ, Λιβύη…) τότε δείχνουμε ότι αδιαφορούμε για την ομορφιά της ζωής.


Ο Πλάτωνας δεν διαχώριζε Αισθητική και Ηθική. Ταβαζε και τα δύο στην λέξη ” καλον” ( καλό και ωραίο) το οποίο και θεωρούσε “αγαθον” ,εξ ου και ο όρος που χρησιμοποιείται στην φιλοσοφία ως “καλοκαγαθία”. Διότι αν η ζωή διαπερναται από την συνειδητοποίηση του Όμορφου,του Κάλλους, ,αν διαπερναται δηλαδή από την Αισθητική, τότε η Ηθική, δηλαδή το “πως να ζω” την καθημερινότητα μου ,με τι αρχές κι αξίες, κάνει ο,τι πρέπει για ν’αποφύγει την καταστροφή του πολέμου.


Αν υπάρχει ένας πόλεμος που μπορεί να γίνει αποδεκτός ( εκτός της κατ’αναγκης επιβίωσηςεπαναλαμβάνω) ,που θάλεγα επιβάλλεται και πρέπει να επιδιώκεται, αυτός είναι ο “πόλεμος πάντων πατηρ” του μεγάλου Ηράκλειτου. Ναι τολεγε αυτό ο σπουδαίος “σκοτεινος” ,όπως τον αποκαλούσαν, φιλόσοφος. Εννοούσε όμως τον πόλεμο των αντιθέτων μέσω του πνεύματος,των ιδεών, της δημιουργικότητας. Εννοούσε τον πόλεμο, την μάχη για γέννηση νέων μορφών  ως θεμέλιο της Δημιουργίας. Κι αυτό το χουν επιβεβαιώσει πολλοί μελετητές παλιοί και σύγχρονοι. Στην Φύση μέσα υπάρχει πόλεμος για την γέννηση νέων πραγμάτων. Όμως δεν είναι το ίδιο με τον πόλεμο που ο ένας θέλει να εξουσιάζει  και να καταστρέφει τον άλλον. Ο Νίτσε ήδη είχε μιλήσει για την θέληση για δύναμη που διέπει τους ανθρώπους. Και προσθέτω ερμηνεύοντας τον:  η δύναμη που  διαπερναται από το ωραίον της αισθητικής και το “Καλόν”  της Ηθικής ,αυτη η λέξη δύναμη , μπορεί να ερμηνευτεί ως “δυναμαι” κι όχι ως εξουσία επιβολής. Δηλαδή ως δυνατότητα δημιουργικής μάχης όπως το εννοούσε κι ο Ηράκλειτος. Μακάρι ναναι διαφορετικό το 2025.

Δημοσθένης Δαββετας, Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής  εικαστικός, γεωπολιτιστικός αναλυτής. 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *