Η παραίτηση του Αλέξη Πατέλη, διευθυντή του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού από την πρώτη ημέρα Μητσοτάκη στο Μαξίμου, έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Ακόμα κι αυτοί που διαπίστωναν πως υπήρχε απόσταση ανάμεσα στον πρωθυπουργό και τον στενό συνεργάτη του το τελευταίο διάστημα, δεν προέβλεπαν πως η κατάσταση θα έφτανε στο σημείο, ώστε ο επί πέντε και πλέον χρόνια εξ απορρήτων του Κ. Μητσοτάκη σε θέματα Οικονομίας θα αποχωρούσε από το Μέγαρο. Και η έκπληξη γίνεται μεγαλύτερη από τη στιγμή που η παραίτηση δημοσιοποιείται τρεις ημέρες πριν την εναρξη της συζήτησης για τον προϋπολογισμό.
Τα σενάρια δίνουν και παίρνουν, με τρία εξ αυτών να φαίνονται επικρατέστερα. Ανάλογα με το ποιο θα επιβεβαιωθεί, αυτόματα θα σηματοδοτεί και σημαντικές αποφάσεις από πλευράς πρωθυπουργού για το εγγύς μέλλον.
Από την υπεράσπιση των δικαιωμάτων στην «τυραννία των μειονοτήτων»
Το πρώτο, που «παίζει» κατά κόρον, αφορά στο γεγονός πως ο κ. Πατέλης έπεσε θύμα της αντι-woke στροφής 180 μοιρών του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης, μετά την εκλογή Τραμπ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και μια σειρά από κυβερνητικά στελέχη πραγματοποίησαν εντυπωσιακές κυβιστήσεις τα πρώτα 24ωρα μετά την αλλαγή σελίδας στις ΗΠΑ. Της ρητορικής και των πρωτοβουλιών υπέρ των δικαιωμάτων διαδέχθηκαν πρωθυπουργικές διατυπώσεις περί «τυραννίας των μειονοτήτων». Οι χαμηλές δημοσκοπικές πτήσεις των τελευταίων μηνών και η πίεση από τα δεξιά του κόμματος, επιτάσσαν στροφή στις παραδοσιακές αρχές της κεντροδεξιάς παράταξης. Σε ο,τι αφορά στις προσωπικές σχέσεις, η απουσία του πρωθυπουργού από το πάρτι επετείου των δέκα χρόνων γάμου του κ. Πατέλη με τον σύντροφο του ερμηνεύτηκε ως το πρώτο δείγμα μεταστροφής, κι ας μην είχαν ανοίξει οι κάλπες στις ΗΠΑ. Όμως το πράγμα φαινόταν…
Ο νεοφιλελευθερισμός που… εξόκειλε
Σχετικό μεν αλλά εντελώς διαφορετικό καθώς αφορά στο βασικό αντικείμενο του πρωθυπουργικού συμβούλου και το δεύτερο σενάριο. Κι αυτό αφορά στη δυσαρέσκεια του Κ. Μητσοτάκη για την νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική, βασικός εκφραστής της οποίας ήταν ο κ. Πατέλης. Μαζί με τους δυο κορυφαίους υπουργούς της κυβέρνησης, τον Οικονομικών Κ. Χατζηδάκη και τον Ενέργειας Θ. Σκυλακάκη, ο πρόσφατα παραιτηθείς διευθυντής του πρωθυπουργικού γραφείου στήριζαν βασικές αιχμές της κυβερνητικής πολιτικής για την οικονομία, από τους κανόνες λειτουργίας της αγοράς και το τραπεζικό σύστημα μέχρι την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας και το αφήγημα των ευσήμων των διεθνών οίκων ως έμπρακτη ένδειξη εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Μόνο που τους τελευταίους μήνες ελήφθησαν μια σειρά κακών μηνυμάτων, τόσο σε επίπεδο μετρήσεων δεικτών από τις στατιστικές αρχές Ελλάδας και Ευρώπης όσο και σε επίπεδο αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας. Οι δυο βασικοί οίκοι αξιολόγησης, η Standard & Poors και η Moody’s στις τελευταίες τους αξιολογήσεις το Φθινόπωρο κράτησαν στάση αναμονής, μη βελτιώνοντας τη θέση του ελληνικού αξιόχρεου.
Το Μαξίμου επικοινωνιακά έχει τη δύναμη να «μαζέψει» την διάχυτη αισιοδοξία που σκόρπιζε το αφήγημα της επενδυτικής αναβάθμισης. Το θέμα, όμως, είναι σε συνθήκες κανονικής οικονομίας αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Παράλληλα, είναι και μια σειρά λανθασμένων πολιτικών επιλογών, από το μπάχαλο με τις τράπεζες μέχρι αυτό με τα τιμολόγια της ενέργειας, που κλονίζει την παντοδυναμία Μητσοτάκη, προστιθέμενα σε αυτό της μόνιμης ακρίβειας στο ράφι. Και η απομάκρυνση Πατέλη ίσως είναι ο προάγγελος μιας σειράς αποχωρήσεων σε έναν μεταγιορτινό ανασχηματισμό.
Στην Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος
Τέλος υπάρχει και το… ανάποδο σενάριο. Αυτό που θέλει τον κ. Πατέλη να απομακρύνεται… αναβαθμιζόμενος στην Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος, είτε ως συνεργάτης του κ. Στουρνάρα είτε στη θέση του Κεντρικού τραπεζίτη! Αυτό ίσως να ταιριάζει και καλύτερα στο timing της δημοσιοποίησης της παραίτησης, λίγα 24ωρα προ του προϋπολογισμού, μια εξέλιξη που μπορεί να αποτελέσει τον βατήρα για τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην κριτική τους για την Οικονομία.
Μπορεί, όμως, να αποτελέσει και το επιχείρημα της κυβέρνησης για την υπερψήφιση του προϋπολογισμού προς τους εκπροσώπους της «λαϊκής δεξιάς» του κόμματος, με τον κ. Πατέλη να θυσιάζεται τώρα ως «Ιφιγένεια» της νεοφιλελεύθερης πολιτικής στο βωμό της κυβερνητικής σταθερότητας αλλά στο τέλος να αναβαθμίζεται θεσμικά.
